Yalıboyu Evleri
Hatuniye Mahallesi, Hazeranlar Sokak ve Yeşilırmak kıyısı "Amasya Yalıboyu Evleri"ni görmek için ideal mekanlardır.
Yalıboyu Evlerinin Genel Özellikleri: Anadoluda Neolitik dönemden günümüze kadar gelen süreç içerisinde, konut mimarisini incelediğimizde Amasya'nın kendine özgü bir mimari geleneğe sahip olduğu görülür. Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra geliştirdikleri konut tipleri görülmektedir. Hımış yapı tekniği (ahşap çatkı arası kerpiç dolgu) sık kullanılmıştır. Ahşap kültürünün doğal yapısı gereği fazla uzun ömürlü olmayışı Selçuklu ve Erken Dönem Osmanlı evleri günümüze kadar ulaşamamıştır. Ancak son dönem Osmanlı konut mimari örnekleri günümüze kadar ulaşabilmiştir.
Amasya evleri sokak dokusu olarak yan yana sırt sırta bitişik nizamda yapılmıştır. Konutlar haremlik ve selamlık olarak düzenlenmiştir. Birinci kat ve ikinci kat üzerine yapılmış Şahniş veya şahnişirin evlere de rastlanır. Konutlar genellikle avlulu ve bahçelidir. Haremlik ve selamlık olarak düzenlenen konutlarda bahçe genellikle ortada kalmakta ve burada ocak ve su kuyusu bulunmaktadır. (Yörgüçler ve Mısırlar Konağı) İkinci katlar cumbalı olarak yapılmakta bu sayede hem evin planında simetri oluşmakta hemde daha fazla yer kazanılmaktadır.
Özellikle Yalıboyu’nda Roma Dönemi kalın sur duvarları üzerine yapılmış konutlarda, Yeşilırmağa bakan güney yöndeki evler, eliböğründelerle desteklenerek dışarıya taşırılmış, böylece evlerin iç mekanında genişleme sağlanılmıştır. Pencereler genellikle üçlü gruplar halinde düzenlenmiş giyotin pencerelerdir. Ayrıca pencere önlerine kafeslik yapılarak mahremiyet sağlanmıştır.
Amasya'nın 1.Derece deprem bölgesinde yer alması 1915 yangını, 1939 depremi ve zaman zaman sel felaketleri konutları olumsuz yönde etkilemiş ve bunlardan en az etkilenen Hatuniye Mahallesi olmuştur.
Amasya, /